Podpisanie umowy z pracodawcą to kluczowy warunek legalnego zatrudnienia. Polskie prawo przewiduje kilka wariantów, z których najpopularniejsze to oczywiście umowa o pracę, umowa zlecenia oraz umowa o dzieło. Która z nich stanowi optymalne rozwiązanie z punktu widzenia pracownika i czy faktycznie umowa o pracę zawsze będzie najkorzystniejsza? Przyjrzyjmy się kilku istotnym kwestiom, które warto wziąć pod uwagę, nawiązując stosunek pracy.
Rynek pracownika – czy można negocjować rodzaj umowy?
Utrzymujące się od kilku lat niskie bezrobocie w połączeniu z widocznym wzrostem gospodarczym spowodowały, że obecnie w Polsce pracownicy mają coraz więcej do powiedzenia, także w kwestii negocjowania warunków zatrudnienia. Czasy, kiedy to pracodawca narzucał najkorzystniejsze dla siebie warunki, roztaczając wizję „dziesięciu innych osób czekających na jedno miejsce”, wydają się już przeszłością. Brak większych problemów ze znalezieniem zatrudnienia sprawi, że kandydaci do pracy zyskali istotną przewagę w negocjacjach, które coraz częściej dotyczą również formy zawarcia umowy.
Rodzaj umowy, a przepisy, które ją regulują
Umowy o pracę są w Polsce regulowane przepisami Kodeksu pracy. Umowa o dzieło, podobnie jak umowa zlecenia, a także umowa o świadczenie usług, zaliczają się natomiast do grupy umów cywilnoprawnych i są regulowane przepisami Kodeksu cywilnego. Warto mieć tego świadomość z uwagi na zróżnicowany zakres praw i obowiązków, jakie przysługują obu stronom umowy. Należy też pamiętać, że w przypadku niektórych zawodów, jak np. nauczyciel czy menedżer hotelu praca na umowę zlecenia lub o dzieło, w praktyce okazuje się niemożliwa — szczególnie jeśli charakter zatrudnienia spełnia warunki umowy o pracę.
Typ umowy a wynagrodzenie
Pracownicy zatrudnieni na umowę o pracę nie mogą zrzec się wynagrodzenia ani przenieść praw do niego na inne osoby. Pracodawca zobowiązany jest natomiast do wypłaty wynagrodzenia zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. W przypadku umowy zlecenia lub umowy o dzieło strony mają większą dowolność, zarówno w kwestii ustalenia terminu, jak i sposobu wypłaty wynagrodzenia.
Forma zatrudnienia, a niezależność pracownika
Umowa o pracę jest formą zatrudnienia, zakładającą największe podporządkowanie pracodawcy. Przełożony ma prawo sprawować nadzór nad sposobem, miejscem oraz czasem wykonywania pracownika. Umowy cywilnoprawne są pod tym względem znacznie bardziej elastyczne, ponieważ nie regulują kwestii zależności czy podporządkowania.
Rodzaj umowy a zakres odpowiedzialności
Istotną kwestią jest również zakres, w jakim strony umowy odpowiadają za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie obowiązków. Za wyrządzenie szkód osobom trzecim, np. przez wspominanego menedżera hotelu w pracy odpowiada pracodawca, który od osoby zatrudnionej w ramach umowy o pracę może domagać się zwrotu kosztów naprawienia szkody do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. W przypadku umów cywilnoprawnych takie ograniczenie nie obowiązuje – wykonawca za wyrządzone szkody odpowiada na zasadach wynikających z przepisu Kodeksu cywilnego.
Umowa o pracę zawsze najlepsza?
Nie da się ukryć, że dla osób, których priorytetem jest gwarancja stabilnego zatrudnienia, umowa o pracę na czas nieokreślony będzie najkorzystniejszym rozwiązaniem. Coraz częściej jednak pracownicy cenią sobie niezależność i swobodę pracy – w takim przypadku umowa zlecenie lub umowa o dzieło mogą okazać się lepszym wyborem.
